Ses İnceleme ve İyileştirme

Delil niteliğin taşıyan seslerin adli bilişim uzmanları tarafından işlemler yapılarak incelenmesine ses analizi denir. Ses analizi; sesin karşılaştırılması, sesin çözümlenmesi, sesin iyileştirilmesi gibi incelemeler içerir. Mahkemeler tarafından delil olarak kabul edilen sesler, analog veya dijital kayıt cihazları, ses kaydı yapan video kameralar ve fotoğraf makineleri, güvenlik kameraları, akıllı telefonlar, cep telefonları gibi her türlü kayıt cihazı ile elde edilebilmektedir.

Sesin ya da ses kaydının orijinalliği ve özgünlüğü de adli ses inceleme ile tespit edilebilir.

Adli Ses İnceleme konusu da bu adli deliller üzerinde doğruluğu kanıtlamak için yapılan işlemleri oluşturur. Var olan sesler, adli ses inceleme ile orijinali üzerinde yapılan değişiklikler(montaj veya manipülasyon), mevcut sesin iyileştirilmesi veya temizlenmesi, belli başlı seslerin tespiti, tapeleştirme (sesleri yazıya dökme işi), ses yapısından şahıs kıyaslama, gibi konular uzmanlar tarafından belirlenir.

Cyberinlab alanındaki uzman ve ekip ve donanımları ile ses analizi ve iyileştirmesi yaparak sizlere bilirkişi raporu/uzman mütalaası verebilmektedir. sesin ya da ses kaydının orijinalliği ve özgünlüğü de adli ses inceleme ile tespit edilebilir.

Adli Ses İnceleme Alanları

1. Konuşmacı Tanıma İncelemeleri

İncelenecek sesin, delil sayılmış orijinal ses kimliği bilinen şüpheli/şüphelilerin bir veya daha fazla ses ile benzerliklerini ya da farklılıklarını ortaya koyarak sesin tanımlamasıdır. Sesin tanımasında çeşitli ölçümler yapılarak konuşma tüm parametrelerle (vurgu, tonlama, söz dizimi gibi) ele alınarak ses tanımlanır. Ses tanıması analizinde ses iyileştirmeleri de yapılabilmektedir. Bu aşamada en önemli zorluk delil ile karşılaştırma yapılması istenen sesin karşılaştırmaya uygun olmasıdır yani sesin kaliteli olmasıdır.

Kimliği bilinmeyen bir sesin, kimliği bilinen bir ya da daha fazla sesle karşılaştırılarak benzerlikler ya da farklılıklarının belirlenmesi şeklinde yapılır. Konuşmacı kimliklendirme ve tanıma incelemeleri bütün işitsel ve görsel duyuların kullanıldığı çok yönlü bir analizdir.

2. Ses İyileştirilmesi

Ses kaydının iyileştirilmesi, sesin kalitesini arttırmak, sesi anlaşılabilir hale getirme işlemlerine denir. Gürültü temizleme, filtreleme, ses sinyallerinin iyileştirilmesi, sinyallerin belirginleşmesi gibi çalışmalar yapılmaktadır. Net ve anlaşılır olmayan kayıtlar üzerinde yapılan filtreleme, sinyal iyileştirme ve belirginleştirme çalışmalarıdır. İstenmeyen sinyallerin çeşitli yazılım ve donanımlar kullanılarak önüne geçilmesi ve duyulması istenen sinyalin (insan sesi, nesne sesi vb.) anlaşılabilir hale getirilmesi şeklinde yapılan bir analizdir

3. Ses Çözümleme ve Tapeleştirme

Ses kaydı çözümleme ve tapeleştirme, ses iyileştirilmesinden sonra sesin kimliklendirilmesi ve yazıya aktarılması işlemidir. Net ve anlaşılır olmayan kayıtlar üzerinden yapılan iyileştirme incelemeleri neticesinde ortaya çıkan seslerin çözümlenmesi (kimliklendirme) ve bu çözümlemelerin tapeleştirilmesi(yazıya dökülmesi) işidir. Kayıt kalitesine, iyileştirme zamanına ve toplam kayıt süresine(saat) bağlı olarak çözümleme ve tapeleştirme zamanı değişiklik göstermektedir. Adli Ses alanında en çok talep gösterilen inceleme biçimidir.

4. Montaj ve Manipülasyon

Ses kaydının üzerinde herhangi bir değişiklik olup olmadığını, orijinalliğinin bozulup bozulmadığının tespitidir. Kaydın ilk oluşturulduğu halini (orjinalliğini) koruyup korumadığına dair yapılan incelemeleri kapsamaktadır. Kayıt güvenilirliği incelemelerinde genel olarak kayıtlar üzerinde herhangi bir ekleme, çıkarma ve diğer müdahalelerin bulunup bulunmadığıyla ilgili hususlara yanıt aranmaktadır.